Met het stapsgewijs scheiden van wonen en zorg komen veel zorgaanbieders voor belangrijke keuzes te staan. Bijvoorbeeld over hun vastgoedportefeuille én over de manier waarop ze hun zorg inrichten. Op het eerste gezicht twee totaal verschillende domeinen, maar met verregaande invloed op elkaar, weten Rob Nas en Lars Tomson, Project Directors bij P5COM. Samen hebben ze respectievelijk Wonen en VVT in hun portefeuille. Ze vertellen over de noodzaak om tot een visie te komen, over de uitdagingen en de oplossingsrichtingen.
Tomson: ‘Bestuurders van zorgorganisaties willen graag hun meest dringende problemen, zoals capaciteitsvraagstukken, eerst oplossen. Dat is logisch. Maar het brengt ook risico’s met zich mee. Want ook minder urgente problemen groeien mettertijd, en voor je het weet, is zo’n probleem wél groot en dringend. Precies die ontwikkeling zien we gebeuren in de vastgoedportefeuille van veel zorgorganisaties.’
Nas: ‘De drijvende kracht daarachter is de overheid. Die heeft de laatste jaren gestimuleerd dat wonen en zorg meer gescheiden worden. Daarmee wil ze de zorg betaalbaar houden, zorgvragers meer keuzevrijheid geven, en ouderenzorg toekomstbestendig maken, doordat meer mensen langer thuis blijven wonen.’
In sommige regio’s worden mensen met een lichtere zorgvraag al niet meer opgenomen in het verpleeghuis. Dat heeft direct gevolgen voor de zorg thuis én in het verpleeghuis.
Dat betekent nogal wat voor zorginstellingen, op financieel én organisatorisch vlak. En zowel aan de zorgkant, als aan de vastgoedkant. Tomson: ‘Ga maar na: als mensen langer thuis wonen, wordt de thuiszorg zwaarder belast. Lange routes helpen daar niet bij, dus klinkt al snel de roep om clustering van zorg. Maar hoe organiseer je dat? Hoe houd je het betaalbaar? Logistiek, capaciteit en financiële ruimte spelen altijd al een hoofdrol. En daar komen nu strategische keuzes bij: welke zorg lever ik waar? In sommige regio’s worden mensen met een lichtere zorgvraag al niet meer opgenomen in het verpleeghuis. Dat heeft direct gevolgen voor de zorg thuis én in het verpleeghuis.’
Aan de andere kant zitten veel zorgorganisaties met vastgoed dat ze niet af willen stoten, omdat de kapitaallasten van bestaand vastgoed vrij laag zijn, en ze er positieve bedrijfsresultaten mee boeken. Maar dat verdienmodel staat onder druk.
Nas: ‘Aan de andere kant zitten veel zorgorganisaties met vastgoed dat ze niet af willen stoten, omdat de kapitaallasten van bestaand vastgoed vrij laag zijn, en ze er positieve bedrijfsresultaten mee boeken. Maar dat verdienmodel staat onder druk. De normatieve huisvestingscomponent wordt afgeschaald, zeg maar de vergoeding die verzekeraars betalen voor zorgvastgoed. Voor individuele verhuur hebben zorgorganisaties vaak de expertise niet. Daarnaast zien we dat het vastgoed jarenlang de zorg meegefinancierd heeft. Met gescheiden budgetten wordt het lastiger om te compenseren, als dat nodig is. Bovendien kun je ook niet oneindig geld uit het vastgoedpotje halen. Dat gaat altijd ten koste van investeringen en onderhoud. En vastgoed dat uit de tijd is, kan heel snel een groot probleem worden.’
In de praktijk zijn zorgaanbieders natuurlijk vooral expert op het gebied van zorg. Door die bril bekijken ze vaak ook hun vastgoed. Dat helpt niet om tot optimale keuzes te komen.
Idealiter hebben zorgorganisaties kennis van zorg én maatschappelijk vastgoed in huis. Dan kunnen ze immers de gevolgen van verschillende keuzes echt overzien. En dat biedt kansen om evenwicht te vinden tussen de lange lijnen van vastgoedbeleid, en de altijd urgente uitdagingen van de actuele zorgvraag. Tomson: ‘In de praktijk zijn zorgaanbieders natuurlijk vooral expert op het gebied van zorg. Door die bril bekijken ze vaak ook hun vastgoed. Dat helpt niet om tot optimale keuzes te komen.’
Nas: ‘Veel zorgaanbieders hebben bovendien de laatste decennia het onderhoud van hun vastgoed uitbesteed. Dat was bedrijfseconomisch vaak verstandig, maar de specifieke vastgoedkennis verdween zo wel uit de organisatie.’
Het lijkt daarom een logische stap om woningcorporaties nog nadrukkelijker te betrekken als partner met verstand van vastgoed, of zelfs om het vastgoed naar hen af te stoten. Nas: ‘Maar of dat echt zo logisch is, hangt af van de specifieke omstandigheden. Om een voorbeeld te geven: zoals vastgoed niet de corebusiness is van zorgorganisaties, is maatschappelijk vastgoed vaak ook een ondergeschoven kindje bij woningcorporaties. Dan schiet je met zo’n samenwerking weinig op, áls je de corporatie er al voor kunt porren.’
Wat wijsheid is? Daar is geen eenduidig antwoord op te geven. Tomson: ‘Iedere organisatie zal zijn eigen afwegingen moeten maken. En het is verstandig die afweging niet te ver vooruit te schuiven. Het gaat om strategische keuzes – daar is geen blauwdruk voor, maar ze bepalen wel voor een groot deel je toekomstige succes.’
Nas: ‘Vanzelfsprekend helpen we graag bij het maken van die keuzes. Het helpt dat we binnen onze organisatie expertise op beide vlakken hebben. We helpen organisaties hun zorgprocessen te verbeteren, kennen de wereld van woningcorporaties van binnenuit, én we helpen organisaties het maximale uit hun vastgoed te halen. Bijvoorbeeld door de ketensamenwerking te optimaliseren. En dus kunnen we ook helpen zorg en vastgoed beide te verbeteren, in samenhang met elkaar.’
Tomson: ‘Voor zorgorganisaties lijkt het daarbij logisch om de zorgvraag als uitgangspunt te nemen, samen met de opgave voor passende zorg. Is dat helder? Dan kun je kijken hoe je vastgoed daarin in te passen is, en wat dat voor consequenties heeft. In de praktijk is het natuurlijk zelden zo zwartwit, maar het is in ieder geval een goede manier om grip op het onderwerp te krijgen. En daarop kun je verder bouwen.’
Weten hoe P5COM u kan helpen bij het bepalen van uw vastgoedkoers? Neem dan gerust contact op met Rob of Lars
.
